PECS otizmli ve gelişimsel problemleri olan bireylere hızlı bir şekilde işlevsel iletişim becerileri kazandırmak amacıyla geliştirilmiş resim değiş tokuşuna dayalı bir sistemdir.
PECS’ in amacı bireye temel iletişim becerilerini kazandırmaktır. PECS iletişim problemi olan tüm bireylerde kullanılabilir. Diğer iletişim yöntemleri göz teması kurabilme, motor ve ses taklidi yapabilme gibi ön beceriler gerektirir. PECS bu programlarda yaşanan sıkıntılara çözüm üretmek ve temel becerileri hızla kazandırmak üzere geliştirilmiş bir programdır.
Sistemde çocuğa iletişim kuracağı kişiye nasıl yaklaşacağı, dikkatini nasıl çekeceği ve istediği şeyi ifade etmek ve elde etmek için resim ya da sembolü karşısındaki ile nasıl değiş tokuş yapacağı öğretilir. 6 basamaktan oluşur:
- Basamak: Fiziksel yardımla değiş tokuş öğretilir.
2. Basamak: Doğallık ve süreklilik sağlanır.
3. Basamak: Resimlerin ayırt edilmesi sağlanır.
4. Basamak: İstekte bulunmak için cümle yapılarının resimler yardımıyla oluşturulması öğretilir.
5. Basamak: “Ne istiyorsun?” sorusuna cevap verebilme becerisi kazandırılır.
6. Basamak: Soru ve isteklere cevabı yorumlama becerisi kazandırılır.
Sistem odadaki ikinci bir eğiticiden gelen fiziksel yardımla bireye tek bir resmi, karşıdaki kişinin elindeki istenen şeyi elde etmek için nasıl değiş tokuş yapacağını öğretmekle başlar. Birey iletişime geçeceği kişiden sözlü ve sözsüz ipucu beklemeden yaklaşmayı ve iletişim başlatmayı öğrenir.
İkinci basamakta breyin öğrendiği beceriyi kişi ve ortamlara genelleyebilmesi sağlanır.
Üçüncü basamakta bireyin istediği şeyi ifade etmeye yarayan resim ya da sembolü farklı sayıda resimler arasından ayırt etmeyi öğrenmesi sağlanır.
Dördüncü basamakta bireye “İstiyorum” ikonunu kullanarak nasıl basit bir istek cümlesi oluşturacağı öğretilir.
Beşinci basamakta birey “Ne istiyorsun?” şeklindeki soruya ne şekilde cevap vereceğini öğrenir. Birey bu soruya cevap verebileceği gibi, kendiliğinden de istediği şey için iletişim başlatabilir.
Son basamakta birey nesneler için ne şekilde yorum yapacağını öğrenir. Ne hissettiği, neyi sevip sevmediğini ifade etmeyi öğrenir.
PECS’teki bu basamakları tamamlayan birey sistemde öğrendiği iletişim becerisini ev, okul ve arkadaş ortamlarında kullanır. İletişim defteri, iletişim panosu gibi sisteme destek araçlar yardımıyla kendini ifade etme kapasitesini artırır. Birey istediğini elde ederken aktif rol oynar ve sözel dil gelişimi desteklenir. Zaman içinde öğrenilmiş beceriler genellenir ve görselliğe dayalı bir iletişim sistemine gerek kalmadan da iletişim kurabilir. İletişim becerileri artan bireyin davranış problemleri azalır.
Yapılan araştırmalara göre PECS kullanımı, sözel iletişimi olmayan çocuklarda konuşma başlamasını olumlu etkilediği gibi konuşan çocukların konuşma kalitesi ve işlevselliğini de artırmaktadır.
