OBEP

Otizmli Küçük Çocuklarda Eklektik Bir Aile Eğitimi Modelinin Uygulanması
     Otizm Spektrum Bozuklukları (OSB), sosyal etkileşim ve iletişimde bozukluklar ile tekrar edici ve stereotipik hareketlerin varlığıyla kendini belli eden ve genellikle üç yaşından önce gözlemlenen nöro-gelişimsel bozuklukların adıdır (DSM-V, APA, 2013). Sosyal gelişimdeki bozukluklara örnek olarak göz teması kurmada zorlanmalar ve diğer insanlarla ilişki kurmada zorlanmalar gösterilebilir. Dil gelişimindeki bozukluklar ise konuşmada gecikme veya bozukluklar ile beden dilini kullanmada sorunlar şeklinde ortaya çıkabilir. Tekrar edici ve stereotipik hareketlere örnek olarak ise el çırpma veya parmağı dışarı doğru bükme gibi gösterilebilir.
OSB, gelişim sürecinin önemli bir bölümünü etkileyebildiğinden, hem çocukların hem de ailelerinin yaşam kalitesini genellikle olumsuz yönde olmak kaydıyla derinden etkileyebilmektedir. Otizmde bugüne kadar etkinliği kanıtlanmış tek tedavi yöntemini davranışsal ve eğitsel müdahale yöntemleri oluşturmaktadır. Öyle ki, erken çocukluk döneminde yoğun müdahale almış çocuklar  dil, sosyal etkileşim ve hatta zeka (IQ) gibi gelişim alanlarında ciddi şekilde ilerleme kaydedebilmektedir (Dawson et al.[VE ARK.], 2010; Howlin, Magiati, & Charman, 2009; Rogers, 1998). Bu yoğun müdahale yöntemlerinin çoğu uzmanlar tarafında gerçekleştirilmesine rağmen, günümüzde bilimsel olarak desteklenmiş aile yöntemlerinin de geliştirilmesi bir zaruret arzetmektedir. Zira yoğun müdahale yöntemleri genellikle haftada 15 ila 30 saat arasını kapsadığından, gerek aileler gerekse devlet politikaları açısından için ciddi maddi kaynaklar gerektirmektedir. Ayrıca yapılan bilimsel çalışmalar göstermektedir ki, aileler, OSB’li çocuklarının eğitimlerine dahil edildiklerinde çocuk tarafından öğrenilen beceriler daha iyi bir şekilde genellenmektedir (Ingersoll & Dvortcsak, 2006; Koegel, Bimbela, & Schreibman, 1996; Solomon, Necheles, Ferch, & Bruckman, 2007).
Bilkent Üniversitesi Psikoloji Bölümü’nden Yardımcı Doçent Doktor Saime Tek’in geliştirdiği  bir aile eğitim modelini 6 yaş altı OSB tanısı almış aile ve çocuklarına  kurumumuzda uygulamaya başladık. Bu model, oyun becerileriiletişim becerileri(ifade edici dil, alıcı dil, beden dili), sosyal beceriler (göz teması, ortak dikkat, ortak duygu paylaşımı), günlük yaşam becerileri[,] ve sorunlu davranışların çözümü şeklinde beş ayrı modülden oluşmaktadır. Yine her modül içinde ayrı alt başlıklar oluşturulmuştur (örneğin iletişim modülü içinde alıcı dil, ifade edici dil gibi). Konu başlıkları aynı olmasına ragmen, içerik ve uygulanan teknikler her çocuğun kapasitesine ve ailenin talep ve ihtiyacına göre de esneklik gösterebilmektedir. Toplam olarak 45 dakikalık 48 seans, 6 ay sürelik bir zaman dilimine yayılarak uygulanmaktadır.  Bu aile eğitim modeli, uygulamalı davranış analizi prensipleri (örneğin olumlu pekiştireçlerin kullanılması, öğrenilmesi zor davranışların daha küçük kısımlara bölünmesi vs.) ile daha doğal yöntemlerin (örneğin oyun bazlı öğretim, sosyal pekiştireç kullanımı, çocuğun ilgi alanlarının takip edilmesi vs.) birleşiminden oluşan eklektik bir model olarak tasarlanmıştır.

Related Posts

You may like these post too

OÇİDEP

Bir cevap yazın

it's easy to post a comment